Kontraetsenplua kasu guztietarako baieztapen orokor bat faltsutu edo gezurtatu egiten duen banako kasu berezi bat da. Bereziki matematikan frogapenak egiteko edo, hobe esanda, teoremak gezurtatzeko erabiltzen den argudio logikoa da. Adibidez, "zenbaki karratu guztiak bikoitiak dira" baieztapena gezurtatzeko, aski da bikoitia ez den zenbaki karratu bat aurkitzea, adibidez, 3x3=9, bakoitia dena.
Beste hizkuntzetan: ingelesez, counterexample; gaztelaniaz, contraejemplo.
Hemen, PDF formatoan, 2019ko otsailean ikasturtean EHUko Donostiako Ekonomia eta Enpresa Fakultatean emandako 1. mailako Enpresa-ekonomia: antolakuntza eta zuzendaritza irakasgaiko 2019ko otsailaren 22ko azterketan proposaturiko ariketak eta horien ebazpenak azaltzen dira.
Arimen transmigrazioa, besterik gabe transmigrazioa ere deitua, gorputza hiltzean arima beste gorputz batera igarotzen delako sinesmen edo ideia da. Antzinako eskola filosofikoetan eta erlijioetan maiz agertzen den sinesmena da, eta gaur egun funtsezko dogma da hinduismoan eta budismoan, besteak beste. Judaismoak, kristautasunak eta islamak berriz, ukatu egiten dute transmigrazioa.
Agian palingenesiaren kontzeptu politiko eta erlijiosoari buruz bilatzen ari zinen.
Palingenesia ideologia politiko batzuen ezaugarria da, bereziki faxismoarena, komunitatearen eta nazioaren birsortze mitikoa oinarritzat hartzen duena. Robert Griffin historialariak erabil izuen terminoa testuinguru horretan lehen aldiz, ultranazionalismo palingenetikoa faxismoaren ezaugarri nagusitzat hartuz. Estatu batuetako presidente Donald Trumpek ere erabilitako ideia izan da, "Make Amerika Great Again" leloarekin.
Agian, palingenesia terminoaren kontzeptu politikoa bilatzen ari zinen.
Palingenesia (antzinako grezierazko παλιγγενεσία (palingenesía, “birsortzea”; πάλιν -pálin, “berriz”- eta γένεσις -génesis, “sortzea”- hitzetatik) antzinako filosofia eta erlijioetako sinesmena da, noizpait mundu berria sortu eta baita ere arima guztiak berriz ere itzuliko direlako ideietan oinarritua. Historian esanahi zehatz ezberdinekin erabili izan da, eta arimen transmigrazioarekin, metenpsikosiarekin eta betiereko itzuliarekin parekatu da.
Kontserbadurismoa edo kontserbatismoa Aro Modernoan garaturiko ideologia politikoa da, Frantses Iraultzaren ondorioz zabaldutako indibidualismoa, unibertsalismoa, berdintasuna eta liberalismoa kritikatu eta antzinako instituzioak (familia, noblezia, monarkia eta pribilejioak dituzten beste gizataldeak) , tradizioak eta ohiturak aldezten dituena. Liberalismoa eta sozialismoa ideologia unibertsalak diren bitartean, zaila da kontserbadurismoaren definizio orokorra ematea herrialde eta nazio guztietarako, tokiko historia eta tradizioak ezberdinak izanik, balio kontserbadoreak ere heterogeneoak izaten direlako, areago batzuetan elkarren aurka talka eginez. Orokorrean ordea, kontserbadurismoa ideologia eszeptikoa izaten da, arrazionaltasunari eta herritarron ahalmenari buruz, eta ikuspuntu ezkorra du gizakion izaerari eta gizartearen aurrerabideari buruz, eta horregatik bijilantzia, kontrol eta errepresio politikak aldezten ditu, aldaketa politiko, sozial eta ekonomikoa proposatu eta ekar dezaketen ekimen ororen aurka, bereziki ezker politikoaren aurka.
Performatibitatea kontzeptuak, hizkuntza eta jokabideek gizartean eragiteko duten ahalmena da (eta orduan hizkuntza, kontzeptu eta jokabide horiek performatiboak direla esaten dugu). John L. Austin ingeles filosofoak (1911-1960) sortu zuen terminoa 1955 urtean, hitzek, hizkuntzak ekintzek zehatzago, zerbait adierazteaz gainera zerbait eragiteko duten ahalmenari buruz, adibidez irainen kasuan.
Geroztik kontzeptua zabaldu egin da filosofiaren eremu ezberdinetara. Roland Barthes idazketara eta literaturara hedatu zuen performatibitate kontzeptua "Egilearen heriotza" izeneko artikuluan, literatura sortzen duena irakurlea, eta ez idazlea, dela baieztatuz, literaturaren ezaugarri nagusiena irakurlearengan subjektibitate berria sortzea baita, irakurlea baita zentzua ematen diona idatzitakoari. Judith Butler filosofo feministak performatibitatea sexu eta genero kontzeptuetara zabaldu du, kontzeptu horiek egia eta normaltasun efektuak sortzen dituztelako.
XX. mendeko hamarkadara arte, langileek kolektibo homogeneoa osatzen zutela esan daiteke, ongizate estatuak ezarritako abantaila eta eskubideek bermaturik, hala nola enplegu egonkorra eta hitzarmen kolektiboen nagusitasuna. Globalizazioak, aldaketa teknologikoek, tertziarizazioak eta neoliberalismoaren gailentzeak ordea, euren lanpostuetan egoera aski ezberdinak bizi dituzten langile taldeak sorrarazi ditu, euren eskubide, kontratu eta egonkortasunari buruz. Hain zuzen ere, bi langile talde bereizi ohi dira lan merkatuan XX. mendeko bukaeratik: insider direlakoak, barrukoak alegia, garai bateko eskubideak atxikitzen dituztenak, eta outsider edo kanpokoak, lan merkatuan prekarietatea jasaten dutenak, autonomo moduan lan eginez, enplegu ez egonkorrarekin edo azpikontratatuta, soldata eta eskubide murritzekin beste langileen aldean. Lan merkatuko dualtasunak lan merkatuan izandako banaketa horri egiten dio erreferentzia, langileak bi klasetan bereiziz (eta hortik dual izendapena). Lan merkatu dualak neoliberalismoak lan merkatuan ezartzen dituen baldintzei erantzuten die, lan indar merkea eta malgua eskainiz, sistema ekonomikoak aldiro jasaten dituen krisiei eta hazten doa lehia ekonomikoari behar bezala erantzun eta enpresarien errentagarritasun tasak ziurtatzeko.
Artikulu hau marxismoko kontzeptuari buruzkoa da, kontzeptu epistemologikoa gaitzat duena beste hau da: Reifikazioa (erreifikazioa).
Marxismoan, reifikazioa, alemanierazkoVerdinglichung izenaz ere ezaguna, gizakion arteko harremanak gauza, bereziki balio jakina duten salgai, bihurtzen diren prozesua eta egoera da, azkenean harreman horiek ere merkaturatuz, salduz eta erosiz. György Lukács hungariar filosofoak asmaturiko terminoa izan zen, eta gero Frankfurteko Eskolak bereganatu zuen. Karl marxen alienazio kontzeptuarekin loturik dago, gizakiak ekoitziriko ekoizkin edo produktuetatik banandua denean.
Artikulu hau kontzeptu epistemologikoari buruzkoa da, marxismoko kontzeptuari buruzkoa beste hau da: Reifikazioa (marxismoa).
Reifikazioa edo erreifikazioa kontzeptu abstraktoak errealak balira bezala, errealitatean existituko balira bezala, hartzea da, haiei existentzia propioa emanez. Adibidez, ekonomiak gure bizitzak baldintzatzen dituela esaten denean, ekonomiak existentzia propioa duen entitatetzat hartzen dugu inplizituki, ahazturik ekonomia gizakiok gure arteko harremanak besterik ez direla. Beste adibide bat: adimena konstrukto edo kontzeptu abstraktoa izan arren, horri buruz egindako neurketak benetakoak, errealak balira bezala hartzen ditugu, kontuan hartu gabe adimenaren inguruan kontzeptualizazio eta teoria aski ezberdinak daudela. Beste kasu batzuetan reifikazioa zilegi da; adibidez, tenperatura kontzeptu abstraktoa dago, baina horren neurketak uniformeak, erregularrak eta egonkorrak direnez, tenperatura existituko balitz bezala har dezakegu, errealitate zientifiko moduan.