Maiz askatasuna (edo erabakimen askea) eta determinismoa, elkarren aurkakotzat hartu behar dira, ekintza eta jokabideak deterministak, horrela izan beharrekoak alegia, inolaz ere askeak ezin daitezkeela baieztatuz. Jarrera hori inkonpatibilismoa da. Batzuen arabera berriz, ekintza eta joakbide deterministak askeak ere izan daiteke; horrela pentsatzen denean, konpatibilismoa jarraitzen ari da. Konpatibilismoaren alde agertu den filosofo nagusia David Hume (1711-1776) izan da, zeinak baieztatzen zuen ekintza askeak ez zirela kausarik gabeak, pertsonaren asmo, nahi eta erabakien emaitza delako, eta beraz deterministak baita ere.
Loturiko artikuluak
AskatasunaMendebaldeko ikuspuntu indibidualista eta liberalaren arabera, askatasuna edo libertatea pertsona bat zerbaitetan aukera izan, helburuak erabaki eta horretarako jokabidea aurrera eramateko ahalmena izatea da, beste pertsona, erakunde edo aginte batek…
FatalismoaFatalismoa (latinezko fatum hitzetik, euskaraz "patua") gertaera batzuk ezinbestean gertatzen direla sinestea da, beste ezer gertatzeko aukerarik gabe, gertatu behar den hori patua delako. Determinismoan ez bezala, non…
Filosofia espekulatiboaFilosofia espekulatiboa esperientziatik at eta modu teorikoan garatzen den filosofia egiteko modua da, arrazoian oinarritua, bereziki gauzen lehen printzipioetaz diharduena, eta beraz bereziki metafisikarekin eta teologiarekin bereziki lotua…